Net Zero: Phương thức hoạt động, thách thức và kết quả

Trong bài viết trước BlueSky Việt Nam đã giới thiệu về Net Zero, một trong những phong trào bảo vệ môi trường được nhiều quốc gia ủng hộ và thực hiện. trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu cách thức hoạt động cũng như những kết qua thực tiễn của phong trào Net Zero này.

I. Cách thức hoạt động của Net Zero

1. Giảm thiểu lượng phát thải CO2 thông qua công nghệ sạch

Một trong những yếu tố quan trọng nhất để đạt được Net Zero là việc giảm thiểu lượng CO2 phát thải từ các nguồn truyền thống như giao thông, năng lượng, và sản xuất công nghiệp. Việc này đòi hỏi sự chuyển đổi sang các công nghệ sạch và thân thiện với môi trường. Ví dụ, việc sử dụng năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió và thủy điện thay thế cho nhiên liệu hóa thạch sẽ giúp giảm đáng kể lượng CO2 thải ra.

Các công nghệ tiên tiến như xe điện và pin lưu trữ năng lượng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm phát thải từ giao thông và công nghiệp. Ngoài ra, các nhà máy và doanh nghiệp đang ứng dụng công nghệ sản xuất sạch hơn, giúp họ giảm tiêu thụ năng lượng và giảm phát thải CO2.

2. Cân bằng lượng CO2 phát thải bằng cách tăng cường các biện pháp hấp thụ carbon

Ngoài việc giảm thiểu phát thải, một yếu tố quan trọng khác của Net Zero là cân bằng lượng khí CO2 còn lại bằng cách tăng cường các biện pháp hấp thụ carbon. Các biện pháp này bao gồm trồng rừng, bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên và sử dụng công nghệ hấp thụ carbon. Rừng cây và các hệ sinh thái tự nhiên khác đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ CO2 từ khí quyển. Việc trồng mới rừng và bảo vệ các khu rừng hiện có là những cách hiệu quả để giúp cân bằng lượng khí thải.

Ngoài ra, công nghệ hấp thụ và lưu trữ carbon (Carbon Capture and Storage – CCS) cũng là một trong những giải pháp tiềm năng. CCS cho phép thu thập CO2 từ các nhà máy công nghiệp hoặc các nguồn khác và lưu trữ nó dưới lòng đất hoặc sử dụng lại cho các mục đích công nghiệp khác.

3. Vai trò của các chính sách và cam kết quốc tế

Các chính sách và cam kết quốc tế đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phong trào Net Zero. Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu là một trong những bước tiến quan trọng nhất trong việc tạo ra một nền tảng hợp tác quốc tế nhằm đối phó với biến đổi khí hậu. Theo hiệp định này, các quốc gia cam kết sẽ giảm phát thải khí nhà kính và nỗ lực đạt mục tiêu giữ mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 1,5 độ C.

Nhiều quốc gia đã đưa ra các chính sách và kế hoạch cụ thể để đạt được mục tiêu Net Zero. Các biện pháp này bao gồm hỗ trợ tài chính cho các dự án năng lượng tái tạo, đặt ra các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt và khuyến khích các doanh nghiệp tham gia vào các dự án xanh.

II. Thách thức trong việc đạt được mục tiêu Net Zero

Một trong những thách thức lớn nhất của việc đạt Net Zero là chi phí và nguồn lực cần thiết. Đầu tư vào công nghệ sạch, phát triển năng lượng tái tạo và các giải pháp hấp thụ carbon đòi hỏi số tiền lớn, đặc biệt đối với các nước đang phát triển.

Một thách thức lớn khác đối với phong trào Net Zero là việc thay đổi thói quen tiêu dùng và sản xuất. Hiện tại, nhiều nền kinh tế trên thế giới vẫn phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch như than đá, dầu mỏ và khí đốt. Việc chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió, và thủy điện đòi hỏi sự điều chỉnh lớn về hạ tầng, cũng như thay đổi trong cách sản xuất và tiêu thụ năng lượng.

Đối với cá nhân, thói quen tiêu dùng hàng ngày cũng cần phải thay đổi để phù hợp với mục tiêu giảm phát thải. Ví dụ, việc sử dụng phương tiện giao thông công cộng, mua sắm các sản phẩm thân thiện với môi trường, và giảm lượng rác thải có thể giúp giảm thiểu lượng CO2 phát thải. Tuy nhiên, việc thay đổi thói quen này không phải lúc nào cũng dễ dàng và đòi hỏi nỗ lực từ cả cộng đồng và các tổ chức xã hội.

Một trong những thách thức lớn nhất đối với phong trào Net Zero là việc đồng nhất các hành động trên phạm vi toàn cầu. Mỗi quốc gia có mức độ phát triển khác nhau, điều kiện kinh tế và hạ tầng khác nhau, vì vậy không dễ để các quốc gia cùng tiến tới mục tiêu Net Zero vào cùng thời điểm.

Các quốc gia phát triển đã có những bước tiến đáng kể trong việc cắt giảm phát thải và áp dụng công nghệ sạch, nhưng nhiều nước đang phát triển vẫn gặp khó khăn trong việc chuyển đổi. Đối với các nước đang phát triển, ưu tiên hàng đầu thường là tăng trưởng kinh tế và giảm đói nghèo, do đó việc đầu tư vào các giải pháp thân thiện với môi trường có thể gặp nhiều khó khăn về tài chính và nguồn lực.

Hơn nữa, việc hợp tác quốc tế để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và thực hiện mục tiêu Net Zero cũng gặp nhiều thách thức về chính trị. Một số quốc gia không muốn thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để cắt giảm phát thải do lo ngại sẽ ảnh hưởng đến kinh tế, hoặc do sự phụ thuộc lớn vào ngành công nghiệp sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

III. Các ví dụ thực tiễn về Net Zero

Nhiều quốc gia đã đặt ra mục tiêu đạt Net Zero vào giữa thế kỷ này, trong đó có những nước phát triển như Anh, Mỹ, và các quốc gia trong Liên minh châu Âu (EU). Vương quốc Anh là một trong những quốc gia tiên phong trong việc đặt ra mục tiêu Net Zero và đã ban hành luật vào năm 2019, yêu cầu giảm phát thải nhà kính xuống mức bằng không vào năm 2050.

Mỹ, dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden, đã cam kết đưa Mỹ trở lại Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu và đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Các quốc gia EU cũng đặt ra mục tiêu tương tự và cam kết sẽ đưa lượng phát thải về mức 0 vào giữa thế kỷ, đồng thời đầu tư mạnh vào năng lượng tái tạo và công nghệ sạch.

Các quốc gia đang phát triển như Trung Quốc và Ấn Độ cũng đã đưa ra cam kết sẽ đạt Net Zero, dù thời gian có thể kéo dài hơn so với các quốc gia phát triển. Trung Quốc cam kết sẽ đạt mục tiêu này vào năm 2060, trong khi Ấn Độ đặt mục tiêu vào năm 2070.

Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ trong việc tham gia phong trào Net Zero, nhằm hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và bảo vệ môi trường trong bối cảnh toàn cầu đang đối mặt với thách thức từ biến đổi khí hậu. Tại Hội nghị thượng đỉnh COP26 vào tháng 11/2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã công bố cam kết Việt Nam sẽ đạt được mức Net Zero vào năm 2050. Đây là một bước đi quan trọng trong lộ trình giảm phát thải khí nhà kính và thực hiện các biện pháp ứng phó với biến đổi khí hậu.

Nhiều tập đoàn lớn trên thế giới cũng đã cam kết tham gia phong trào Net Zero và đang tích cực thực hiện các biện pháp để cắt giảm lượng phát thải. Microsoft là một trong những công ty công nghệ đầu tiên cam kết không chỉ đạt Net Zero mà còn giảm lượng carbon đã thải ra từ khi thành lập vào năm 1975. Công ty đã đầu tư hàng tỷ đô la vào công nghệ hấp thụ và lưu trữ carbon, cũng như sử dụng năng lượng tái tạo để giảm phát thải.

Amazon, công ty thương mại điện tử lớn nhất thế giới, cũng đã cam kết đạt Net Zero vào năm 2040 thông qua việc đầu tư vào xe điện, sử dụng năng lượng mặt trời và trồng rừng để bù đắp lượng CO2 thải ra. Google đã trở thành công ty “không phát thải” từ năm 2007 và cam kết sẽ sử dụng 100% năng lượng tái tạo vào năm 2030.

Phong trào Net Zero không chỉ giới hạn trong các cam kết của chính phủ và doanh nghiệp, mà còn yêu cầu sự tham gia tích cực của các cá nhân và cộng đồng. Ở nhiều quốc gia, các chiến dịch nâng cao nhận thức về biến đổi khí hậu và môi trường đã được tổ chức để khuyến khích người dân thay đổi thói quen tiêu dùng, giảm thiểu rác thải, và sử dụng các nguồn năng lượng sạch.

Các cộng đồng ở nhiều nơi trên thế giới đã thực hiện các biện pháp như trồng cây, lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời, và tổ chức các hoạt động xanh nhằm giảm lượng phát thải CO2. Đây là những bước đi quan trọng để từng cá nhân và cộng đồng đóng góp vào mục tiêu Net Zero toàn cầu.

Những hành động ngay hôm nay sẽ quyết định tương lai của thế hệ mai sau. Vì vậy, mỗi chúng ta cần nhận thức rõ ràng về vai trò của mình trong việc giảm thiểu phát thải, bảo vệ môi trường và đóng góp vào mục tiêu Net Zero. Đây không chỉ là trách nhiệm của chính phủ hay doanh nghiệp, mà còn là trách nhiệm của toàn xã hội trong việc xây dựng một tương lai bền vững và an toàn cho hành tinh.