Vì sao không nên đổ dầu ăn thừa xuống cống

Trong quá trình nấu nướng, chúng ta thường phải sử dụng dầu ăn để chiên, xào. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách xử lý lượng dầu thừa một cách đúng đắn. Nhiều người có thói quen đổ thẳng dầu thừa xuống cống hoặc bồn rửa, nghĩ rằng nó sẽ “trôi đi” cùng nước, nhưng hành động này để lại nhiều hệ lụy đối với đường ống gia đình, hệ thống thoát nước và môi trường xung quanh. Trong bài viết dưới đây, BlueSky Việt Nam sẽ phân tích lý do vì sao chúng ta không nên đổ dầu ăn thừa xuống cống, đồng thời gợi ý cách xử lý dầu ăn thừa hiệu quả, thân thiện với môi trường.

1. Vì sao không nên đổ dầu ăn thừa xuống cống?

1.1. Gây tắc nghẽn và hư hại hệ thống thoát nước

Dầu ăn ở nhiệt độ phòng (đặc biệt là dầu mỡ động vật, mỡ từ thịt, cá) có xu hướng đông đặc hoặc bám dính vào thành đường ống. Theo thời gian, lượng dầu mỡ này kết tụ thành mảng lớn, cản trở dòng chảy, gây tắc nghẽn và khiến nước không thể thoát. Bạn sẽ phải tốn thêm chi phí và công sức để thông tắc hoặc thay mới đường ống.

1.2. Tạo điều kiện cho vi khuẩn, côn trùng phát triển

Dầu ăn bám vào ống cống trở thành nguồn dinh dưỡng cho vi khuẩn, côn trùng, gián, chuột… Ngoài việc mất vệ sinh, chúng có thể lan truyền mầm bệnh, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của gia đình và môi trường xung quanh.

1.3. Gây ô nhiễm môi trường nước

Khi dầu ăn thừa đi vào hệ thống cống rãnh, nó có khả năng tràn ra sông, hồ, biển. Do không tan trong nước, dầu nổi trên bề mặt, tạo lớp màng ngăn cản quá trình hoà tan khí oxy, ảnh hưởng đến đời sống sinh vật thuỷ sinh và hệ sinh thái. Bên cạnh đó, quá trình xử lý dầu mỡ trong nước thải đô thị cũng tốn kém và phức tạp hơn nhiều so với nước thải thông thường.

1.4. Lãng phí tài nguyên

Nhiều người không biết rằng dầu ăn thừa, nếu được thu gom đúng cách, có thể tái chế hoặc tái sử dụng vào những mục đích khác nhau. Việc vứt bỏ, đổ dầu thừa xuống cống vừa gây lãng phí tài nguyên, vừa ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.

 

2. Cách xử lý dầu ăn thừa hiệu quả, thân thiện với môi trường

2.1. Thu gom và để nguội

Ngay sau khi chế biến món ăn, nếu còn dầu thừa, bạn nên chờ dầu nguội hoàn toàn. Đổ dầu nóng dễ gây bỏng và cũng làm hỏng dụng cụ đựng. Khi dầu đã nguội, bạn thực hiện bước tiếp theo một cách an toàn hơn.

2.2. Lọc bỏ cặn và tạp chất

Nếu dầu thừa còn có thể tái sử dụng (chẳng hạn, bạn vừa chiên ít đồ ăn khô, dầu không chuyển màu quá đậm hay có mùi khét), hãy lọc qua khăn vải sạch hoặc giấy lọc để loại bỏ cặn thức ăn. Bạn có thể dùng lại dầu này một lần nữa cho những món chiên xào đơn giản, nhưng chỉ nên giới hạn số lần tái sử dụng để đảm bảo sức khỏe.

2.3. Đựng dầu thừa trong chai, lọ kín

Nếu không muốn tái sử dụng, bạn nên đổ dầu thừa vào chai, lọ cũ (có nắp đậy) trước khi bỏ vào thùng rác. Việc này giúp dầu không bị rò rỉ, hạn chế bám dính vào thùng rác và đường ống nước thải. Tốt nhất, bạn nên dùng giấy báo hoặc túi nilon lót trước khi cho chai dầu vào túi rác để phòng ngừa rò rỉ.

2.4. Tái chế dầu ăn thừa (nếu có điều kiện)

• Làm xà phòng: Một số người có thể tận dụng dầu ăn thừa (đã lọc sạch) để làm xà phòng thủ công. Quá trình này đòi hỏi một số kiến thức căn bản về xà phòng hoá (saponification) và cần chú ý an toàn khi sử dụng xút (NaOH).
• Chế biến thành dầu sinh học (biodiesel): Nhiều quốc gia đã phát triển công nghệ biến dầu ăn thừa thành biodiesel, một loại nhiên liệu thay thế cho dầu hoả hoặc diesel thông thường. Tại Việt Nam, lĩnh vực này vẫn còn mới mẻ, nhưng một số doanh nghiệp và dự án thử nghiệm cũng đang dần hình thành.

2.5. Đem đến điểm thu gom rác thải có phân loại

Nếu khu vực bạn sinh sống có chương trình thu gom rác thải phân loại (bao gồm dầu mỡ), hãy đóng gói dầu thừa cẩn thận và mang đến điểm tập kết. Tại đây, dầu ăn thừa sẽ được xử lý đúng quy trình hoặc được đưa tới các nhà máy tái chế.

2.6. Phối hợp với dịch vụ thu gom dầu thải

Hiện nay, ở một số nơi đã xuất hiện dịch vụ thu gom dầu ăn thải để xử lý hoặc tái chế. Bạn có thể tìm kiếm thông tin qua Internet hoặc hỏi thăm cộng đồng địa phương. Cung cấp dầu thải cho các đơn vị chuyên nghiệp là cách an toàn nhất để đảm bảo dầu ăn thừa không gây ô nhiễm môi trường.

Việc không đổ dầu ăn thừa xuống cống hay bồn rửa bát mang lại nhiều lợi ích thiết thực: tránh tắc nghẽn và chi phí sửa chữa hệ thống thoát nước, không lôi kéo côn trùng, ngăn ô nhiễm nguồn nước, và góp phần sử dụng tài nguyên một cách bền vững. Bằng những hành động nhỏ như thu gom, tái chế, và áp dụng các quy trình xử lý thân thiện với môi trường, mỗi người chúng ta có thể đóng góp vào công cuộc bảo vệ môi trường và giữ cho cuộc sống xung quanh luôn an toàn, lành mạnh.